Home

In de meeste gevallen zult u een overeenkomst alleen willen aangaan onder toepasselijkheid van uw algemene voorwaarden. Maar dat geldt evengoed voor de wederpartij.

Vaak zien we dat algemene voorwaarden wel van toepassing worden verklaard, maar dat dat gebeurt in de voorgedrukte tekst op het briefpapier of dat de terhandstelling niet of te laat plaatsvindt. In veel gevallen is het gevolg dat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn of dat de wederpartij deze kan vernietigen.

Een specifieke uitwerking daarvan komt in de praktijk geregeld voorbij: in de offerte verklaart de ene partij haar algemene voorwaarden van toepassing, wat gevolgd wordt door een bevestiging van de wederpartij waarin zij haar algemene voorwaarden van toepassing verklaart. Beide partijen verwijzen dus naar andere algemene voorwaarden, juridisch wordt dat aangeduid met de term 'battle of forms'.

Welke voorwaarden zijn nu van toepassing?

Voor dit probleem zijn verscheidene stelsels denkbaar: de eerste verwijzing telt ("first shot"-theorie); de laatste verwijzing telt ("last shot"-theorie); géén van beide verwijzingen telt; of beide sets algemene voorwaarden zijn van toepassing voor zover zij verenigbaar zijn en, voor zover zij onverenigbaar zijn, worden de rechtsgevolgen door het gemene recht bepaald ("knock-out"-theorie).

De Nederlands wetgever heeft geopteerd voor de eerste verwijzing, de "first shot"-theorie. In geval van twee Nederlandse partijen, bepaalt de wet bij wijze van vuistregel (met andere woorden: tenzij iets anders voortvloeit uit het aanbod, uit een andere rechtshandeling of uit een gewoonte) dat uitgegaan wordt van de eerste verwijzing. Dat is slechts anders als de wederpartij bij de van toepassing verklaring van haar algemene voorwaarden de eerste verwijzing uitdrukkelijk van de hand wijst. In dat geval is de tweede set algemene voorwaarden op de overeenkomst van toepassing.

Dit van de hand wijzen van de eerste verwijzing wordt vaak gedaan middels een voorgedrukte standaardtekst in de correspondentie, waarin de toepasselijkheid van andersluidende algemene voorwaarden al dan niet "uitdrukkelijk" wordt afgewezen. Behoudens uitzonderingen is een dergelijke standaardtekst onvoldoende; zelfs als dit is gevolgd op een uitnodiging tot het doen van een aanbod. Dat kan anders zijn als er is onderhandeld over de toepasselijkheid van de voorwaarden, u bent overeengekomen dat de andere partij de voorwaarden zou toezenden zodat u kon beoordelen of u daarmee akkoord kon gaan of dat op enigerlei wijze voor de andere partij kenbaar is dat u alleen de overeenkomst wilt aangaan onder toepasselijkheid van uw voorwaarden. Met andere woorden, als uit de omstandigheden van het geval volgt dat de afwijzing "uitdrukkelijk" is gedaan, zoals bijvoorbeeld in dit geval dat beoordeeld werd door het Gerechtshof Amsterdam.

Dat dit een geregeld voorkomende gedachtegang is, bleek toen - niet de minste - klant van ons hier tegenaan liep. Ook zij was in de veronderstelling dat met de voorgedrukte tekst op het briefpapier zonder meer haar algemene voorwaarden van toepassing waren. Een in potentie kostbare fout, die in dat geval gelukkig geen gevolgen had omdat de zaak buitengerechtelijk kon worden opgelost.

U kunt deze problematiek eenvoudig voorkomen, door:

• voor het sluiten van de overeenkomst uw algemene voorwaarden uitdrukkelijk daarop van toepassing te verklaren;
• deze voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand te stellen;
• als u de partij bent die de tweede set van toepassing wenst te verklaren, dient u in een schriftelijke reactie de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van de andere partij van de hand te wijzen en uw eigen algemene voorwaarden, onder toezending daarvan, van toepassing te verklaren.