Home

Het recht kent grote betekenis toe aan de handtekening. Zo bepaalt artikel 157 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv.) dat een onderhandse akte dwingend bewijs oplevert tussen partijen van de inhoud van die akte. Een akte is een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen, aldus artikel 156 Rv. Kort gezegd, betekent dit dat ervan wordt uitgegaan dat het waar is wat er in die akte staat.

Een schriftelijke overeenkomst, die niet notarieel is vastgelegd, is in de meeste gevallen een onderhandse akte. Overeenkomsten worden steeds vaker langs elektronische weg gesloten. Omdat een onderhandse akte een ondertekend geschrift is, ligt de vraag voor of en wanneer een elektronische (of digitale) handtekening rechtsgeldig is.

De wet kent de elektronische akte. Voorwaarde is wel dat degene ten behoeve van wie de akte bewijs oplevert, in staat wordt gesteld (niet garandeert) de inhoud op te slaan op een duurzame drager, gedurende een periode die is afgestemd op het doel van de akte. Over de ondertekening daarvan is echter niets opgenomen.

Het Burgerlijk Wetboek (BW) en de EU-Verordening 910/2014 (eIDAS-Vo) bieden oplossing. In artikel 3:15a e.v. BW is de elektronische handtekening geregeld; een elektronische handtekening heeft dezelfde rechtsgevolgen als een handgeschreven handtekening, mits een voldoende betrouwbare methode voor authentificatie wordt gebruikt, gelet op het doel waarvoor de handtekening wordt gebruikt.

Voor de digitale handtekening kennen we drie verschijningsvormen, met elk hun eigen bewijskracht:

1. De gewone of andere elektronische handtekening
   Hierbij kan gedacht worden aan een gescande handtekening op papier of een handtekening op een tablet.
   
   
2. De geavanceerde elektronische handtekening
   Dit is een handtekening die (a) op unieke wijze aan de ondertekenaar is verbonden, (b) het mogelijk maakt de ondertekenaar te identificeren, (c) tot stand komt met gegevens voor het aanmaken van elektronische handtekeningen die de ondertekenaar, met een hoog vertrouwensniveau, onder zijn uitsluitende controle kan gebruiken en (d) op zodanige wijze met de daarmee ondertekende gegevens is verbonden dat elke wijziging achteraf van de gegevens kan worden opgespoord. Hierbij kan gedacht worden aan een handtekening via digitale certificaten. Met ‘digitale handtekening’ wordt meestal deze vorm bedoeld.
   
   
3. De gekwalificeerde elektronische handtekening
   Dit is een geavanceerde elektronische handtekening die is aangemaakt met een gekwalificeerd middel voor het aanmaken van elektronische handtekeningen en die is gebaseerd op een gekwalificeerd certificaat voor elektronische handtekeningen. De voor de gekwalificeerde elektronische handtekening benodigde certificaten worden afgegeven door vertrouwensdiensten die onder publiekrechtelijk toezicht staan en die aan technische en procedurele eisen moeten voldoen.

De eerste versie biedt de minste en de gekwalificeerde elektronische handtekening de meeste waarborgen. Dat betekent evenwel niet dat de eerste niet rechtsgeldig is. Alle verschijningsvormen zijn rechtsgeldig, voor zover ze geschikt zijn voor het doel waarvoor de handtekening wordt gebruikt en gelet op alle overige omstandigheden van het geval. Zo zijn in de praktijk overeenkomsten met een ingescande 'natte' handtekening gemeengoed, zonder dat dit op problemen stuit. Maar een handtekening onder een geneeskundige verklaring dient een heel ander doel, waardoor die van een geavanceerde of een gekwalificeerde elektronische handtekening moet worden voorzien.

Het verschil zit hem voornamelijk in de bewijskracht: de partij die meent dat de akte vals is, moet dat stellen en bewijzen. Als de echtheid van de handtekening wordt betwist, rust de bewijslast echter op degene die zich op de inhoud van de akte beroept.

Bij de gewone elektronische handtekening ligt de bewijslast van de echtheid bij de ondertekenaar. Deze vorm kent immers geen of nauwelijks waarborgen en de handtekening is eenvoudig te vervalsen. Bij een geavanceerde elektronische handtekening zal de rechter in beginsel aannemen dat de handtekening echt is en bij een gekwalificeerde elektronische handtekening zal de wederpartij moeten bewijzen dat de handtekening niet echt is.

Vervolgens nog de veel voorkomende vraag of alle pagina's ondertekend of geparafeerd moeten worden. De Hoge Raad oordeelde dat de bepalingen over onderhandse akten en de bewijskracht daarvan ook op een meer pagina's tellend stuk van toepassing is, dat uitsluitend aan het slot is ondertekend. Alhoewel het de voorkeur geniet om elke pagina afzonderlijk te laten paraferen, levert ook een alleen op de laatste pagina ondertekend stuk dus een onderhandse akte op, als ook aan de overige uit de wet voortvloeiende vereisten is voldaan.

Advocatenkantoor Ester beschikt  over een ruime ervaring op het gebied van adviseren en procederen over contracten, zowel nationaal als internationaal. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op met vragen op dit gebied.